Çocuklar yaş grupları ne olursa olsun devamlı bir büyüme ve gelişme süreci içindeler. Enerji ve besin öğeleri ihtiyaçlarının karşılanması da, bu büyüme ve gelişme sürecine ayak uyduracak seviyede olmalı. Çocukların bu dönemi sağlıklı bir şekilde geçirebilmek için ihtiyaç duydukları en önemli besin öğelerinden birisi ise proteindir. Büyüme ve gelişmenin sağlanması dışında, sağlıklı ve kaliteli büyümeyi de yine proteinler sağlar.
Banvit’in desteğiyle İstanbul, Ankara, İzmir illerinde ebeveynleri gözetimindeki 751 çocuğa uygulanan anket sonuçlarında göre, çocukların %59’u günlük olarak yeterli protein alamıyorlar.
Çocuklar için gerekli olan aminoasitlerin tamamını içerir, demir başta olmak üzere büyümenin devamlılığını sağlayan besin öğeleri açısından zengindir. Tavuk eti tüketiminin çocuk beslenmesinden çıkartılması veya azaltılmasının, büyüme ve gelişmeyi farklı şekillerde etkilemesi (bodurluk – düşük veya yüksek kilo vb.) kaçınılmaz sonuçlar doğurur.
Çocuklarda kısa boy, zayıflık ve şişmanlık gibi gelişmenin iyi gitmediğinin göstergelerini sadece beslenme belirlemez elbette, ancak beslenme en önemli ayraçlardan biridir! Son dönemlerde tavuk ve ürünlerinin tüketilmesine ilişkin yapılan spekülasyonlar, protein tüketiminin önüne konulmaya çalışılan bir engeldir. Tavuk etinin de içinde yer aldığı hayvansal protein kaynakları mutlaka beslenmemizde yer almalıdır.
Ülkemizin ekonomik şartları düşünüldüğünde tavuk eti herkesin daha rahat satın alabileceği, kaliteli bir protein kaynağı. Tavuk eti çocuklar için gerekli olan elzem aminoasitlerin tamamını içerir, demir başta olmak üzere büyümenin devamlılığı için gerekli olan pek çok besin öğesini sağlar. Tavuk eti tüketiminin çocuk beslenmesinden çıkarılmasının veya azaltılmasının büyüme ve gelişmeyi farklı şekillerde etkilemesi (bodurluk – düşük veya yüksek kilo ) kaçınılmazdır.
Çocukların besin gereksinimleri üç yönden yetişkinlerden farklıdır. Enerji harcaması vücut ölçüsünün birimi başına yetişkinlerden oldukça yüksektir. Çünkü büyüme süreci önemli miktarda enerji harcaması gerektirir. Yeni dokuların yapımı, protein, mineral ve vitaminlere olan gereksinimini artırmaktadır. Sindirim sisteminin özellikleri ve kendi kendine yemek yeme yeteneklerinin sınırlı oluşu, çocukların diyetinde belirli besinlerin bulunmasını ve bunların belirli şekilde hazırlanmasını gerektirir.
Şimanlık, zayıfık, kısa boy bunların hepsi çocukların yeterli gelişip gelişmediğinin göstergeleridir. Olması gerektiği gibi gelişen ve sağlıklı - dengeli beslenen çocukların bedensel göstergeleri kadar, okul başarılarında artma, özgüvenlerinin yeterli olması, sağlıklı beden algılarına sahip olmalarını da sağlamış oluruz. Sağlık bir bütündür, bedensel ve ruhsal iyilik anlamına gelir.
Çocukların protein gereksinimi yüksektir. Bedenin oksijen taşıma, mikroplarla savaşma, dokuları besleme gibi yaşamsal pek çok işlevi özel proteinler aracılığı ile gerçekleşebilir. Bu özel proteinlerin oluşturulması için de besinlerle yeterli protein almak gerekir. Çocukların sağlıklı büyüme ve gelişme gösterebilmeleri için proteinden zengin besinleri yeterince tüketmeleri gerekir. Günlük protein gereksiniminin yarıdan fazlası et, süt, yumurta gibi iyi kalite proteinden sağlanmalıdır.
Protein yetersizliği yalnız miktar yönünden değil kalite yönünden de önemlidir. Yetişkinler düşük kaliteli proteinlerle gereksinimlerini karşılayabilirler, fakat çocuklar için mutlaka bir miktar iyi kaliteli protein sağlanmalıdır. Çocukluk çağında besinlerle alınan azotun %33 - 39‘unun elzem aminoasitlerden sağlanması gerekmektedir. Yetişkinlerde bu oran %15‘dir. Elzem aminoasitler yeterince vücuda alınmadığında vücut dokuları için protein sentezi yavaşlayacaktır.
Protein yetersizliği, vücudun protein dengesini eksi duruma getirir. Bu durumda vücut kendi dokularını kullanarak metabolizmayı sürdürür. Bunun sonucu olarak büyüme durur, sonra vücut ağırlığı azalmaya başlar. Vücudun direnci azaldığından hastalıklara yakalanma olasılığı artar, hastalıklar uzun sürer ve ağır seyreder.
Protein kan hücreleri ve hemoglobin yapımı için gerekli olduğundan protein yetersizliği anemi ile de ilgili olmaktadır. Protein yetersizliğinde ince bağırsak mukozalarında bozukluklar oluştuğu ve böylece besinlerin sindirilip emilmesinin güçleştiği bilinmektedir.
Protein yetersizliğinin en önemli nedenlerinden biri de ailenin gelir düzeyidir. Örneğin hayvansal protein kaynakları pahalı olmaları nedeniyle sıklıkla satın alınamaz.
Son dönemlerde gündeme getirilen tavuk ve ürünleri, süt ve ürünleri ile yumurtanın tüketilmesine ilişkin yapılan bir takım yanlış açıklamalarda protein tüketiminin yetersizliğinin sebeplerinden biri olmaktadır. Kırmızı et ve balık ekonomik sebeplerle satın alınması daha güçken, yumurta, tavuk ve süt gibi kıymetli ve elzem proteinleri içeren protein grubunun satın alınması ekonomik olarak daha kolaydır. Araştırmalar, ailedeki hayvansal protein yetersizliği ile malnutrisyon arasındaki ilişkinin çok önemli olduğunu göstermektedir. Bizim ülkemizde protein yetersizliği genellikle enerji yetersizliği ile birlikte görülmektedir. Küçük çocuklar halk diyetinin esası olan tahılları yeteri kadar yiyemedikleri ve diyetlerine kolayca sindirebilecekleri proteinden zengin et, tavuk, süt - yumurta gibi yiyecekler eklenmediği için enerji ve protein gereksinimleri karşılanamamaktadır. Bunun sonucunda ülkemizde özellikle köylerde ve kentlerin sosyo-ekonomik düzeyleri düşük gruplarında okul öncesi çocukların %10 - 42‘sinde büyüme geriliği görülmektedir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder